Thotë Allahu në Kur’an: “E mos u bëni si ata që e harruan Allahun, e Allahu bëri që ata ta harrojnë vetveten! Të tillët janë ata të prishurit.”[1]
Ky ajet prek një nga dramat më të mëdha shpirtërore të njeriut: humbjen e vetvetes si pasojë e largimit nga Zoti. Kur Kurani thotë “mos u bëni si ata që e harruan Allahun”, ai nuk flet për një harresë mendore, por për një largim të zemrës, për një shkëputje nga burimi i dritës që jep kuptim dhe drejtim jetës. E kur njeriu largohet nga Ai që e krijoi, ai humbet busullën e brendshme, vlerën, qëllimin dhe integritetin. Kështu, dënimi më i rëndë nuk është ndonjë fatkeqësi e jashtme, por braktisja e vetes: njeriu nuk di më kush është, ç’vlerë ka dhe nga shkon.
Ajeti na kujton se harresa e Allahut nuk është thjesht mëkat, por fillimi i rënies së njeriut në zbrazëti, në krizë identiteti dhe në deformim moral. Në këtë mënyrë, Kurani e lidh fuqishëm kujtimin e Zotit me ruajtjen e vetvetes, sikur të thotë: kush e humb lidhjen me Krijuesin, e humb edhe veten.
Ky ajet e godet në rrënjë fenomenin që sot e quajmë “shoqëri pa shpirt”. Kurani thotë se ka njerëz që “e harruan Allahun” dhe si pasojë “harruan vetveten”; pra, humbja e shpirtit nuk fillon në ekonomi, në politikë apo në kulturë, por në zemër. Shoqëria që e përjashton Zotin nga jeta e saj, e zëvendëson kujtesën hyjnore me një zbrazëti të ftohtë materiale (siç ishte komunizmi: në rastin konkret te ne). Ajo fillon ta shohë njeriun si numër, si mjet, si konsumues, por jo si qenie me dinjitet, me moral dhe me qëllim. Dhe sapo njeriu të mos e kujtojë më Krijuesin, ai humbet ndjenjën e vetes: nuk di më çfarë është mirë, çfarë është e drejtë dhe çfarë e mban gjallë shpirtërisht.
Në këtë kuptim, ajeti paraqet diagnozën hyjnore të shoqërisë moderne: një shoqëri që e ka harruar burimin e dritës, e që si pasojë endet në krizë kuptimi, me zemra të boshatisura dhe me institucione pa frymë. Këta janë ata “të prishurit/fasikët” jo vetëm në aspektin moral, por në vetë ndërtimin e një jete ku trupi ecën përpara, por shpirti mbetet pas.
Autor: Behar Kaçeli
[1] – Sure Hashr: 19.
