Në kohën tonë, është bërë zakon të ndahemi në kampe: ata që mbrojnë me fanatizëm “botën myslimane” dhe ata që idealizojnë “botën perëndimore”. Por e vërteta është më komplekse se çdo ndarje e tillë. Nëse duam të jemi të drejtë, duhet të kemi guximin të shohim mangësitë e secilës anë jo për t’i nënvlerësuar, por për të kuptuar më mirë rrugën drejt përmirësimit.
Për sa i përket myslimanëve
Ne kemi një fe të madhe dhe fisnike, e cila ngre vlera të larta të drejtësisë, mëshirës dhe dinjitetit njerëzor. Mirëpo, si shoqëri myslimane, në shumicën e botës nuk jetojmë në nivelin e fisnikërisë që feja jonë përfaqëson. Shpesh jemi larg frymës së saj të vërtetë.
Është e domosdoshme të shqyrtojmë me sinqeritet besnikërinë tonë ndaj parimeve që predikojmë, mënyrën se si i shohim të tjerët, raportin tonë me kulturat e ndryshme, me lirinë, me zhvillimin dhe me pozitën e gruas. Kontradiktat, mospërputhjet dhe tensionet tona të brendshme janë të dukshme. Ne flasim për drejtësi, por shpesh nuk e zbatojmë; flasim për dijen, por neglizhojmë arsimin; flasim për dinjitet, por e përçmojmë tjetrin.
Për sa u përket perëndimorëve
Nuk mund t’u mohohen arritjet e mëdha në fushën e lirisë, të drejtave të njeriut dhe të demokracisë. Shoqëritë perëndimore kanë arritur të ndërtojnë institucione që garantojnë të drejtat themelore, lirinë e mendimit dhe pjesëmarrjen politike. Megjithatë, krahas këtyre sukseseve, nuk duhet harruar as ana tjetër e medaljes: trashëgimia e kolonializmit, luftërat e pafundme, sistemi ekonomik shkatërrues për popujt e dobët, racizmi, diskriminimi dhe aleancat e qëndrueshme me regjime të padrejta. Këto janë plagë të hapura që nuk mund të mbulohen me retorikën e demokracisë.
Drejt një vizioni më të drejtë
Nëse duam të jemi objektivë, duhet të pranojmë se asnjëra anë nuk është e përkryer. Myslimanët kanë nevojë të rigjejnë kuptimin moral dhe shpirtëror të fesë së tyre përtej formave të jashtme. Perëndimi ka nevojë të rigjejë dimensionin etik dhe njerëzor përtej fuqisë dhe interesit ekonomik.
Zgjidhja nuk është të zgjedhim midis Lindjes e Perëndimit, por të kërkojmë më shumë nga të dyja: më shumë drejtësi, më shumë ndershmëri dhe më shumë dinjitet njerëzor. Vetëm përmes vetëkritikës dhe njohjes së mangësive tona mund të lindë respekti i ndërsjellë dhe bashkëjetesa e vërtetë.
Tarik Ramadan
Nga: Hoxhë Halil Avdulli
