Hamasi ka treguar një strategji afatgjatë gjatë gjithë konfliktit, si në fushën diplomatike, ashtu edhe në atë të luftës së informacionit.
Ekziston një perceptim i përhapur se Hamasi është një lëvizje e improvizuar kryengritëse që reagon ndaj situatave. Megjithatë, rrjedha e luftës në Gaza që nga tetori 2023 paraqet një tablo krejt tjetër.
Gjatë fazave të shumta të konfliktit – politike, ushtarake, informative dhe diplomatike – Hamasi ka treguar një aftësi strategjike afatgjatë që zakonisht nuk lidhet me milici jo-shtetërore të fragmentuara, por më shumë me subjekte politike që mendojnë me dekada përpara. Edhe përballë zhvendosjes masive, kolapsit të infrastrukturës dhe dhunës gjenocidale, sjellja e tyre tregon një disiplinë, durim dhe mënyrë të planifikimit të ngjashme me një shtet. Kjo qasje është thelbësore jo vetëm për të kuptuar sjelljen e Hamasit, por edhe për të rishikuar mënyrën se si institucionet ndërkombëtare, aktorët rajonalë dhe qeveritë perëndimore e kanë keqkuptuar ose e kanë nënvlerësuar thellësinë strategjike të organizatës.
Konsensusi i prishur politik perëndimor
Megjithëse Operacioni “Tufani Al-Aksa” u paraqit menjëherë nga Perëndimi si dhunë iracionale, implikimet e tij të gjera destabilizuan arkitekturën politike që prej kohësh ishte në shërbim të mbrojtjes së Izraelit nga çdo kritikë publike. Ky operacion nxori në pah një hendek gjithnjë e më të thellë mes qeverive perëndimore dhe shoqërive të tyre. Institucionet juridike ndërkombëtare, organizatat e të drejtave të njeriut dhe ekspertë të fushës filluan të klasifikonin veprimet izraelite në Gaza si gjenocidale, ndërkohë që qeveritë perëndimore e rritën mbështetjen e tyre ndaj Izraelit.
Në mbarë Evropën dhe Amerikën e Veriut shpërthyen mobilizime masive për shkak të kësaj shkëputjeje, duke shfaqur brishtësinë e themeleve normative që ushqenin idenë e përjashtueshmërisë izraelite.
Në këtë kuptim, veprimet e Hamasit e detyruan Perëndimin të shfaqë publikisht atë që kishte ekzistuar prej kohësh në prapaskenë: gatishmërinë e qeverive perëndimore për të shtypur opinionin publik, heshtur disidencën dhe shkelur parimet e veta të shpallura për të drejtat e njeriut në funksion të aleancës strategjike me Izraelin. Si pasojë, ideja e Perëndimit si një bastion i lirisë së mendimit u tregua e brishtë, ndërsa koncepti i përjashtueshmërisë izraelite u ekspozua në mënyrë që më parë ishte e paimagjinueshme.
Ky rezultat i paqëllimshëm, por me pasoja të rëndësishme politike, tregon se operacionet e Hamasit nxitën valëzim gjeopolitik dhe ideologjik përtej fushëbetejës, duke sfiduar narrativat e vendosura dhe duke ndryshuar fjalorin politik të publikut perëndimor.
Taktikat e menaxhimit të planit të armëpushimit
Demonstrimi i dytë i zgjuarsisë strategjike ndodhi gjatë fazave përfundimtare të luftës kur Presidenti amerikan Donald Trump propozoi një plan armëpushimi me 20 pika. Mendohej gjerësisht se ky propozim, i dizajnuar si ultimatum, do të refuzohej menjëherë nga Hamasi. Një refuzim do t’i shërbente Izraelit dhe aleatëve të tij për ta portretizuar Hamasin si pengesë ndaj paqes, duke u dhënë atyre avantazh moral dhe diplomatik.
Në vend të kësaj, Hamasi adoptoi qasje shtetërore. Lëvizja zhvilloi konsultime të brendshme, u koordinua me partnerët rajonalë dhe paraqiti pranim të kushtëzuar, të shoqëruar me rekomandime për rishikim. Kjo lëvizje i zhbëri parakushtet strategjike të planit. Tel Avivi dhe Uashingtoni, të cilët prisnin një refuzim të menjëhershëm, mbetën pa narrativën që kishin përgatitur.
Hamasi tregoi se kuptonte “teatrin diplomatik” – mënyrën se si propozimet inskenohen, si qarkullojnë narrativat dhe si ndërtohet legjitimiteti. Ai ia ktheu barrën e provës Izraelit, duke u paraqitur me maturi institucionale dhe vetëbesim politik dhe duke ekspozuar Izraelin si palën që nuk ishte e gatshme të zbatonte një armëpushim të verifikueshëm ose një marrëveshje shkëmbimi të të burgosurve.
Sjellje të tilla zakonisht nuk lidhen me grupe të armatosura të fragmentuara, nën kërcënim ekzistencial, por me një udhëheqje të aftë të vlerësojë nxitjet diplomatike shumëdimensionale, të parashikojë reagimet ndërkombëtare dhe të formësojë mjedisin mediatik përreth procesit të negociatave.
Menaxhimi i pakënaqësive të brendshme
Shembulli i tretë i strategjisë së nivelit shtetëror lidhet me kontrollin e Hamasit mbi trazirat e brendshme gjatë fazave më të dhunshme të luftës. Një protestë lokale anti-Hamas shpërtheu në Gaza në mes të majit, e interpretuar shpejt nga mediat perëndimore si krizë legjitimiteti. U pretendua se gazanët po i ktheheshin kundër Hamasit dhe kërkonin rrëzimin e tij.
Më vonë, dëshmi të marra, përfshirë deklaratat e pengjeve izraelite të liruara dhe pamjet e publikuara nga Hamasi, treguan një realitet më kompleks.
Hamasi i monitoroi dhe i drejtoi këto protesta, duke i përdorur si mjet për avancimin e objektivave operacionale në fushëbetejë. Disa demonstrata u shfrytëzuan si “kamuflazh operacional”, në të cilin u zhvendosën pengje, u riorganizuan njësi dhe u kryen lëvizje strategjike. Një manovër e tillë tregon aftësinë e organizatës për të integruar qytetarët në planifikimin e kohës së luftës – jo si mburoja njerëzore, siç pretendon Izraeli, por si pjesë e një strategjie më të gjerë politike dhe operacionale.
Aftësia për të ruajtur kohezionin e brendshëm, pavarësisht dhunës gjenocidale, sugjeron një strukturë komanduese të qëndrueshme dhe një hierarki të stabilizuar në mënyrë të jashtëzakonshme. Përkundër bombardimeve dhe zhvendosjeve masive, Hamasi vazhdoi të drejtonte dinamikat civile, të riorganizonte luftëtarët dhe të mbështeste objektiva afatgjata strategjike – një aftësi e rrallë për aktorë jo-shtetërorë në kushte shkatërrimi total.
Inteligjenca në fushëbetejë
Performanca ushtarake e Hamasit ofron prova të tjera. Hamasi kreu një sërë pritash të synuara në zona që Izraeli pretendonte se i kishte “pastruar” plotësisht. Këto operacione kërkonin mbledhje të avancuar inteligjence, disiplinë të lartë operacionale dhe koordinim në terrenin urban të shkatërruar. Ato u kryen në kohë që përputheshin saktësisht me lëvizjet e trupave izraelite.
Pritat befasuan analistët izraelitë dhe perëndimorë, pasi kundërshtonin supozimin se struktura komanduese e Hamasit ishte shkatërruar. Përkundrazi, ato tregonin një organizatë të aftë të përshtatej shpejt, të shfrytëzonte terrenin dhe të koordinonte njësi të shpërndara. Hamasi ka treguar se ka aftësinë të rindërtojë kapacitetet operacionale edhe pas humbjeve katastrofike – cilësi që zakonisht shihen te ushtritë shtetërore me memorie të thella institucionale.
Lufta e informacionit
Hamasi kreu një operacion mashtrimi që kishte në shënjestër aparatin e survejimit izraelit gjatë armëpushimit dhe negociatave për pengjet. Organizata inskenoi një manovër të qëllimshme, duke e ditur se Izraeli përdorte dronë dhe teknologji të përparuara të vëzhgimit për të gjurmuar lëvizjet e trupave dhe të pengjeve.
Mediat izraelite dhe perëndimore e interpretuan menjëherë pamjen si përpjekje të Hamasit për të fshehur apo zhvendosur trupa për të manipuluar negociatat.
Më pas, Hamasi publikoi pamje që tregonin se kjo kishte qenë një mashtrim i llogaritur, i dizajnuar për të ekspozuar vazhdimësinë e survejimit izraelit dhe shkeljen e armëpushimit nga ana e Izraelit. Kjo lëvizje nxori në pah njohuritë e Hamasit për metodat e vëzhgimit të Izraelit dhe aftësinë për t’u përshtatur me to – një siklet i madh për inteligjencën izraelite.
Këtu u theksua një pikë më e gjerë: Hamasi nuk lufton vetëm ushtarakisht, por edhe në arenën e informacionit, duke formësuar narrativa globale, duke shfrytëzuar gabimet e kundërshtarëve dhe duke minuar legjitimitetin e Izraelit përmes përdorimit të zgjedhur të transparencës. Aktorët modernë hibridë zotërojnë luftën informative shumëplatformëshe, jo qelizat e izoluara kryengritëse.
Të gjitha këto shembuj sfidojnë idenë se Hamasi vepron si një organizatë e dëshpëruar ose thjesht reaktive. Përkundrazi, lëvizja ka treguar aftësi të menduarit strategjik në fusha të shumta – diplomatike, politike, ushtarake dhe informative.
Hamasi ka ruajtur koherencë organizative përballë luftës gjenocidale në Gaza, ka mbajtur një vizion afatgjatë pavarësisht pasigurisë ekstreme dhe ka kryer operacione që parashikojnë reagimet e qeverive rajonale dhe fuqive globale. Ai ka treguar një intelekt strategjik dhe disiplinë institucionale që tejkalojnë ato të shumë strukturave shtetërore në rajon – pavarësisht nëse dikush e sheh ose jo me sy pozitiv.
Në rrënojat e Gazës, në kushte të krijuara për të asgjësuar udhëheqjen e tij dhe për të thyer bazën shoqërore, Hamasi ka vepruar me durim të llogaritur, vetëbesim dhe vizion strategjik që i detyron studiuesit dhe politikbërësit të rishqyrtojnë supozimet tradicionale mbi aktorët jo-shtetërorë në konfliktet e zgjatura.
Lufta në Gaza ka zbuluar një lëvizje që nuk funksionon si kryengritje kaotike, por si një organizatë politike me një busull strategjike të qëndrueshme – një lëvizje që kërkon të formësojë trajektoren afatgjatë të çështjes palestineze dhe jo vetëm të mbijetojë.
Nga: Dr. Mehmet Rakipoğlu
Rreth autorit:
Dr. Mehmet Rakipoğlu është Lektor në Universitetin Artuklu të Mardinit, Departamenti i Shkencave Politike dhe Marrëdhënieve Ndërkombëtare dhe Drejtor i Studimeve Turke në Qendrën Mokha.
Pikëpamjet dhe opinionet e shprehura në këtë artikull i përkasin vetëm autorit.
