Plani 20-pikësh i Presidentit të SHBA-së Donald Trump për një armëpushim në Gaza përfshin disa dispozita të paqarta që mund të jenë vendimtare për të ardhmen e Palestinës dhe rajonit.
Duke e zbuluar atë në Shtëpinë e Bardhë të hënën, së bashku me kryeministrin izraelit Benjamin Netanyahu, Trump e quajti planin “historic”, por detajimi i disa elementëve të tij ka të ngjarë të paraqesë një sfidë të rëndësishme për zbatimin e tij.
Si do të qeveriset Gaza?
Plani parashikon një “administratë të përkohshme kalimtare nga një komitet palestinez apolitik dhe teknokratik” për të mbikëqyrur punët e Rripit, por nuk specifikon se si do të formohet komiteti ose kush do t’i zgjedhë anëtarët e tij.
Për më tepër, plani përcakton që Trump dhe ish-kryeministri britanik Tony Blair do të udhëheqin një “këshill paqeje” që do të mbikëqyrë bordin qeverisës, por plani nuk sqaron natyrën e marrëdhënies midis këtij bordi dhe Autoritetit Palestinez, as në çfarë niveli do të merren vendimet e përditshme.
A do të marrë pjesë Autoriteti Palestinez?
Plani i Trump-it përcakton që autoritetet kalimtare do të marrin kontrollin e Gazës derisa Autoriteti Palestinez “të përfundojë programin e tij të reformës” dhe të jetë në gjendje të “rivendosë kontroll të sigurt dhe efektiv mbi Gazën”. Megjithatë, mbetet e paqartë se kush do të vendosë nëse Autoriteti Palestinez është gati të marrë kontrollin e Gazës, ose cilat kritere duhet të përmbushen që Autoriteti Palestinez të ketë rol menaxhues.
Nuk ka afate kohore, vetëm një deklaratë e paqartë, dhe gjuha e propozimit e trajton Gazën sikur të ishte një entitet i pavarur, jo si pjesë e Palestinës që do të bashkohet me pjesën tjetër të territoreve të pushtuara palestineze.
Ndërkohë, Netanyahu, i cili njoftoi miratimin e tij për propozimin, përjashtoi kthimin e Autoritetit Palestinez në Gaza, duke thënë, qëndruar përkrah Trump-it, “Gaza nuk do të drejtohet nga Hamasi ose Autoriteti Palestinez”.
Si do të formohen forcat ndërkombëtare?
Plani përcakton që siguria në Gaza do të sigurohet nga “forcat e përkohshme ndërkombëtare të stabilizimit”. Por nga do të vijnë këto forca dhe cili do të jetë misioni i tyre?
Nuk është e qartë se cilat vende do të ishin të gatshme të dërgonin trupa në Gaza, as cilat prej tyre do të ishin të pranueshme sipas planit.
Propozimi gjithashtu nuk sqaron përgjegjësitë dhe rregullat e angazhimit të paqeruajtësve të mundshëm.
A do të vepronin ata si ushtria, forca policore apo forcat vëzhguese? A do të ngarkoheshin me përballje me Hamasin? A do të kishin të drejtë të luftonin forcat izraelite për të mbrojtur palestinezët?
Kur do të tërhiqet Izraeli?
Propozimi thotë se Izraeli do të tërhiqet nga Gaza “bazuar në kritere, momente dhe afate kohore që lidhen me demilitarizimin”.
Përsëri, klauzola nuk specifikon një afat kohor për tërheqjen izraelite ose parametra të qartë se si dhe kur do të ndodhë kjo. Për më tepër, propozimi thotë se Izraeli do të mbajë një “perimetër sigurie” në Gaza derisa “të jetë plotësisht i sigurt nga çdo kërcënim i ripërtërirë terrorist”.
Por nuk ka informacion se kush do të vendosë përfundimisht se kur do të përmbushen këto kushte.
A është një shtet palestinez në tryezë?
Gjatë një konference për shtyp të hënën, Trump tha se shumë aleatë “njihnin pa mençuri një shtet palestinez, por sipas mendimit tim, ata po e bëjnë këtë sepse janë të lodhur nga ajo që po ndodh”.
Propozimi sugjeron mundësinë e krijimit të një shteti palestinez pas një muri të trashë paqartësish, kushtesh dhe kufizimesh.
“Ndërsa rindërtimi i Gazës përparon dhe axhenda e reformës së Autoritetit Palestinez zbatohet siç duhet, kushtet më në fund mund të krijohen për një rrugë të besueshme drejt vetëvendosjes dhe shtetësisë palestineze, të cilën ne… ta njohin si aspiratë të popullit palestinez”, tha ai.
Kështu, zhvillimet në Gaza dhe reformat e Autoritetit Palestinez u vendosën si parakushte, ku madje edhe në këtë rast, Trump përdori termin “ndoshta” për të folur për fillimin e negociatave për krijimin e një shteti palestinez, që do të thotë se ai nuk është i garantuar.
Për më tepër, propozimi nuk njeh të drejtën e palestinezëve për të krijuar një shtet, por përkundrazi njeh që shtetësia është qëllimi që palestinezët aspirojnë. Ashtu si dispozitat e tjera, kjo klauzolë është e amullt dhe e paqartë.
Në finale, plani ngjan me një kurth që ka për synim vetëm një gjë: zhbërjen e rezistencës. Tek e fundit, as Trump e as Netanyahu nuk ofrojnë asnjë garanci morale se ata mund t’i përmbahen ndonjë marrëveshjeje. Trump, ç’thotë sot nuk e thotë nesër, ndërsa Netanyahu është thjesht një pusht i pabesë, pos kriminal. /tesheshi
