Ndërsa lufta e Izraelit në Gaza shkaktoi reagime të forta ndërkombëtare, një ndryshim i rëndësishëm, por më pak i dukshëm, ndodhi në tregtinë globale të armëve. Shtetet evropiane, që prej vitesh furnizonin Izraelin me armë dhe pajisje ushtarake, nisën të përballen me padi ligjore, presion politik, protesta sindikatash dhe kosto të mëdha reputacioni.
Si pasojë, disa vende evropiane pezulluan ose ngadalësuan eksportet e armëve drejt Izraelit. Në këtë boshllëk hyri India, e cila pa hezitim u shndërrua në një furnizues alternativ në një moment kritik për Izraelin.
Tërheqja evropiane
Nga fundi i vitit 2023, numri i madh i viktimave civile dhe shkatërrimi në Gaza e bënë politikisht dhe ligjërisht të vështirë vazhdimin e eksporteve të armëve nga Evropa. Gjykatat në Holandë urdhëruan ndalimin e dërgesave të pjesëve për avionët luftarakë F-35. Spanja pezulloi eksportet, ndërsa në Belgjikë dhe Itali punëtorët e porteve refuzuan të ngarkonin armë për Izraelin.
Rregullat e Bashkimit Evropian ndalojnë eksportet e armëve kur ekziston rreziku që ato të përdoren për krime lufte, duke kufizuar veprimet e qeverive evropiane.
Hapësira strategjike e Indisë
Ndryshe nga Evropa, India nuk ka kufizime të forta ligjore të bazuara në të drejtat e njeriut për eksportet e armëve. Mbikëqyrja parlamentare është e kufizuar dhe licencat e eksportit mund të miratohen pa transparencë të madhe publike.
Gjatë dekadës së fundit, India ka investuar fuqishëm në prodhimin vendas të armëve nën nismën “Make in India”, shpesh përmes bashkëpunimeve me kompani izraelite. Kjo i mundësoi Indisë të prodhojë dhe të furnizojë Izraelin me municione, eksplozivë, pjesë dronësh dhe materiale të tjera ushtarake, pikërisht kur furnizimet evropiane po ngadalësoheshin.
Nga blerës në furnizues
Marrëdhënia ushtarake Indi–Izrael ka ndryshuar. India vazhdon të blejë sisteme të avancuara izraelite, por njëkohësisht po eksporton materiale ushtarake drejt Izraelit, duke ndihmuar në mbajtjen aktive të kapaciteteve ushtarake izraelite.
Këto furnizime, ndonëse më pak të dukshme se avionët apo raketat, janë thelbësore për vazhdimin e një lufte të gjatë.
Një ndryshim në ekonominë globale të armëve
Roli i Indisë si furnizues zëvendësues tregon një prirje më të gjerë globale: ndërsa disa vende kufizojnë eksportet për arsye etike dhe ligjore, furnizimet zhvendosen drejt shteteve që nuk vendosin kushte humanitare.
Sipas analistëve, ky zhvillim rrezikon ta dëmtojë imazhin e Indisë si një vend që dikur shihej si zë moral i botës postkoloniale. Historia, thonë ata, nuk do të mbajë mend vetëm ata që bombarduan Gazën, por edhe ata që siguruan që linjat e furnizimit të mos ndërpriteshin. /mesazhi
