Ndërsa kërkesa për vaksinat e COVID-19 po bie në shumë zona të SHBA-së, shtetet po përpiqen të përdorin stoqet e dozave përpara se të skadojnë dhe duhet t’u shtohen milionave që tashmë kanë shkuar dëm.
Nga disa nga shtetet më pak të vaksinuara, si Indiana dhe Dakota e Veriut, në disa nga shtetet më të vaksinuara, si New Jersey dhe Vermont, departamentet e shëndetit publik po ndërrojnë dozat me shpresën për të gjetur ofrues që mund t’i përdorin ato.
Miliona doza dëm
Departamentet shtetërore të shëndetësisë i thanë “Associated Press” se ata kanë vërtetuar se miliona doza që shkuan dëm, duke përfshirë ato të skaduarat, ishin në një shishe me shumë doza që nuk mund të përdoreshin plotësisht ose duhej të hidheshin për ndonjë arsye tjetër.
Gati 1.5 milionë doza në Michigan, 1.45 milionë në Karolinën e Veriut, 1 milion në Illinois dhe pothuajse 725.000 doza në Washington nuk mund të përdoren.
Përqindja e dozave të humbura në Kaliforni është vetëm rreth 1.8%, por në një shtet që ka marrë 84 milionë doza dhe ka administruar më shumë se 71 milionë prej tyre, kjo barazohet me afërsisht 1.4 milionë doza. Ofruesve atje u kërkohet të mbajnë doza derisa të skadojnë, pastaj t’i asgjësojnë siç duhet, tha Departamenti i Shëndetit Publik në Kaliforni.
Shkalla kombëtare e dozave të humbura është rreth 9.5% e më shumë se 687 milionë dozave që janë dorëzuar në fund të shkurtit, tha të enjten Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve. Kjo është e barabartë me rreth 65 milionë doza.
Problemi nuk është unik për SHBA-në. Më shumë se një milion doza të vaksinës ruse “Sputnik” skaduan këtë javë në Guatemalë, sepse askush nuk donte ta bënte vaksinën.
Menaxherët e programit të vaksinimit thonë se hedhja e dozave është e pashmangshme në çdo fushatë vaksinimi për shkak të vështirësisë në përafrimin e ofertës dhe kërkesës për një produkt me afat të kufizuar.
Por pandemia e koronavirusit ka vrarë afro 6 milionë njerëz dhe ka shkatërruar ekonomitë në të gjithë globin, dhe çdo dozë që shkon dëm ndihet si një mundësi e humbur duke marrë parasysh se sa të suksesshme janë vaksinat në parandalimin e vdekjes dhe të sëmundjeve të rënda.
Pabarazia
Vjen gjithashtu vetëm rreth një vit pasi njerëzit të dëshpëruar për të marrë vaksinën u përpoqën të hidheshin në radhë për të kaluar përpara atyre që konsiderohen si prioritet më i lartë. Anëtarët e bordit të spitalit, të besuarit e tyre dhe donatorët në mbarë SHBA-në kishin qasje ose oferta të hershme për vaksinime, duke ngritur ankesa për favorizimin dhe pabarazinë në një kohë kur bota në zhvillim nuk kishte praktikisht asnjë dozë.
Dhe shumë vende më të varfra kanë ende norma të ulëta vaksinash, duke përfshirë 13 vende në Afrikë me më pak se 5% të popullsisë së tyre të vaksinuar plotësisht. Ata janë të rrënuar nga dërgesat e paparashikueshme, sistemet e dobëta të kujdesit shëndetësor, hezitimi i vaksinave dhe disa çështje të furnizimit, megjithëse zyrtarët shëndetësorë thonë se inventari është dukshëm më i fortë se më parë në pandemi.
Në fakt, furnizimet janë aq të forta sa autoriteti qendror amerikan tani këshillon mjekët se është në rregull të hidhen dozat nëse kjo do të thotë hapja e shisheve standarde me shumë doza për të vaksinuar një person të vetëm dhe pjesa tjetër të hidhet.
“Duke u ndalur tek ajo që po ndodh tani, ju keni shumë më tepër prodhim dhe shpërndarje në vendet me të ardhura të ulëta”, tha Dr. Joseph Bresee, i cili drejton Programin e Zbatimit të Vaksinave COVID-19 në Task Force për Shëndetin Global në Decatur, Gjeorgji. “Çështja e disa rezervave në SHBA, Gjermani dhe Japoni, që nuk janë rishpërndarë në Afrikën Sub-Sahariane, është një problem më pak akut tani, sepse prodhimi dhe shpërndarja e vaksinave janë në nivele të larta për momentin duke u shërbyer atyre vendeve me të ardhura të ulëta”.
Sfidat e transportimit
Departamenti i Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore tha gjithashtu se rishpërndarja e dozave të tepërta të shteteve te kombet e tjera nuk është e realizueshme për shkak të vështirësisë në transportimin e vaksinave.
Nga më shumë se 687 milionë doza të dërguara në shtete, 550 milionë deri në 600 milionë janë administruar. Vaksinat e autorizuara në SHBA, të prodhuara nga “Pfizer”, “Moderna” dhe “Johnson & Johnson”, mund të zgjasin deri në gjashtë muaj nga koha e prodhimit.
Një zyrtar i lartë i njohur me planet e shpërndarjes së vaksinave hodhi poshtë fjalën “shpërdorim”, duke thënë se kjo nënkupton keqmenaxhimin kur shtetet po mbikëqyrin efektivisht inventarët e tyre.
Kërkesa në zbehje vjen ndërsa vetë pandemia zbehet në SHBA. 90% e popullsisë amerikane jeton në qarqe ku rreziku i koronavirusit po përbën një kërcënim të ulët ose mesatar – që do të thotë se banorët nuk kanë nevojë të mbajnë maska në shumicën e ambienteve të brendshme. Kjo u rrit nga 70% javën e kaluar.
Numri mesatar i amerikanëve që marrin vaksinën e parë është ulur në rreth 70.000 në ditë, pika më e ulët që nga fillimi i fushatës së vaksinimit në SHBA në dhjetor 2020. Rreth 76% e popullsisë së SHBA-së ka marrë të paktën një vaksinë dhe afërsisht 65% e të gjithë amerikanëve janë të vaksinuar plotësisht.
Me kërkesën kaq të ulët, shtetet padyshim do të përballen me më shumë mbeturina në muajt në vijim, megjithëse do të përfitojnë nga çdo zgjerim përforcues.
Zyrtarët shëndetësorë në disa shtete kanë zhvilluar programe “mbledhëse” për të lidhur ofruesit e vaksinave me doza të tepërta me ofruesit që kërkojnë doza. Shumë thanë se po përpiqen të rishpërndajnë doza me data të skadencës që po afrohen me shpejtësi. New Jersey ka një grup pune që ka transferuar më shumë se 600.000 doza në të gjithë shtetin që nga qershori. Virxhinia Perëndimore ka ofruar transferimin e dozave të “Pfizerit” për të rriturit në shtetet e afërta. /voa
