Dy vjet pas Intifadës së Al-Aksës, të cilën rezistenca palestineze e nisi më 7 tetor, Avi Ashkenazi, një analist ushtarak për gazetën hebraike Ma’ariv, pohon se disfata e Izraelit nga Hamasi nuk ndodhi në mëngjesin e 7 tetorit 2023, por nëntë vjet më parë, më 26 gusht 2014, kur përfundoi agresioni 50-ditor i Izraelit në Gaza.
Ashkenazi beson se që nga ajo ditë, Izraeli ka ndërtuar rreth vetes një mit mashtrues të frenimit dhe superioritetit, duke besuar në narrativën e vet deri në momentin e shembjes. Ndërkohë, Hamasi është ngritur nga rrënojat për të ripërtërirë forcën e tij, duke e zhvendosur betejën nga mbrojtja në sulm, duke u transformuar në atë që analisti ushtarak e quan “ushtria e Hamasit”, ndërsa Izraeli është zhytur në arrogancën e pushtetit, duke injoruar të gjitha shenjat paralajmëruese.
Në tekstin e tij, Ashkenazi, duke marrë në konsideratë përvjetorin e dytë të luftës, ofron një analizë të ndershme të dështimeve të Izraelit në nivel ushtarak, të inteligjencës, politik dhe shoqëror, duke paralajmëruar se injorimi i këtyre mësimeve do të çojë në “një 7 tetor të ri”, më katastrofik se ai që përjetoi Izraeli në vitin 2023.
Një histori humbjeje
Ashkenazi e fillon historinë e tij në një kohë kur Izraeli mendonte se kishte dalë fitimtar nga lufta e vitit 2014 kundër Hamasit, kur udhëheqja politike dhe ushtarake promovoi idenë se lëvizja ishte “zmbrapsur” dhe aftësitë e saj ishin minuar nga sulmet ajrore. Por, sipas mendimit të tij, ndodhi pikërisht e kundërta.
Ai thotë se ditën kur armët heshtën, farat e humbjes u mbollën në mendjet e establishmentit izraelit. Ndërsa Tel Avivi ishte i zënë duke reklamuar fitoren e tij, Hamasi po rivlerësonte përvojën e tij dhe po riformësonte strategjikisht veten nga brenda.
Analisti ushtarak thekson se udhëheqësit e Hamasit, të udhëhequr nga Yahya Sinëar dhe Mohammed Deif, morrën një mësim të rëndësishëm: të qëndrosh i vendosur përballë ushtrisë izraelite nuk është një humbje, por një fitore në vetvete. Nga ky kuptim filloi një fazë e re e ndërtimit të forcës: krijimi i një sistemi të bashkuar komande dhe kontrolli, një strukturë organizative më afër asaj të një ushtrie kombëtare, e përbërë nga brigada, batalione dhe fraksione elitare, së bashku me një aparat të sofistikuar inteligjence, një rrjet tunelesh dhe sistemesh të fshehta komunikimi.
“Hamasi u transformua nga një organizatë rezistence në një ushtri të vërtetë”, thotë Ashkenazi, duke shtuar se Izraeli, në të kundërt, “i tregoi vetes një histori heroike që nuk ka bazë në realitet” dhe jetoi në iluzionin e parandalimit, i pavetëdijshëm se po përballej me një kundërshtar plotësisht të transformuar.
Poshtërimi më i madh ushtarak për Izraelin që nga themelimi i tij
Ashkenazi beson se thelbi i tragjedisë nuk qëndron vetëm në dështimin në terren, por në humbjen e aftësisë për të parë të vërtetën. Izraeli, thotë ai, “nisi t’i tregojë vetes një histori që dukej se e besontë atë”.
Narrativa ishte se Hamasi është një organizatë e dobët me aftësi të kufizuara dhe se ushtria izraelite e kishte në kontroll. Edhe pas 7 tetorit, kryeministri Benjamin Netanyahu vazhdoi ta nënvlerësonte lëvizjen, duke i përshkruar anëtarët e saj si “vetëm disa arabë me shapka me kallashnikovë”.
Ai u kujton izraelitëve skenat e poshtërimit që përjetoi Izraeli mëngjesin e 7 tetorit, duke thënë: “Lufta filloi me një surprizë të plotë… të turpshme dhe poshtëruese… Një organizatë që Izraeli dhe bota nuk e konsideronin një organizatë të madhe dhe të fuqishme me aftësi taktike për të ndryshuar realitetet strategjike dhe me aftësi për të kërcënuar ekzistencën e Shtetit të Izraelit ose të një pjese të tij…por çdo izraelit e kujton imazhin e Toyota-ve të ngarkuara me luftëtarë me mitralozë në rrugët e Sderot, parashutistëve që zbrisnin në zonat përreth dhe zbarkonin atje.”
Ai vazhdon të shpjegojë imazhin, duke deklaruar: “Në minutat e para të sulmit të 7 tetorit, i gjithë Divizioni i Gazës, forca e ngarkuar me përballjen me Hamasin, u shpërbë. Luftëtarët palestinezë morën kontrollin e qyteteve kufitare dhe kërcënuan të shtyheshin thellë në Izrael, ndërsa ushtrisë iu deshën shumë orë për të kuptuar shkallën e surprizës.”
Ashkenazi e përshkruan momentin si “poshtërimin më të madh ushtarak që Izraeli ka pësuar që nga themelimi i tij”, duke krahasuar atë që ndodhi me tronditjen e luftës së vitit 1973. Megjithatë, ai shton: “Dallimi është se këtë herë surpriza nuk erdhi nga ushtritë e shteteve, por nga një organizatë që Izraeli e konsideronte shumë të vogël për ta marrë në konsideratë.”
Duke komentuar këtë skenë, ai shkruan: “Izraeli mburrej për superioritetin e tij teknologjik, nga raketat Iron Dome deri te avionët luftarakë modernë, por injoroi diçka më të thellë: një mangësi mendore dhe një prishje në marrëdhënien midis udhëheqjes dhe shoqërisë.”
Ky analist ushtarak shkruan se “dështimi për të luftuar Hamasin nuk ishte vetëm një dështim ushtarak ose i inteligjencës, por edhe një dështim në konceptin e qeverisjes së shtetit dhe shoqërisë”. Një besim i rrezikshëm mbizotëronte në Izrael se ishte i aftë të “bashkëjetonte” me rrezikun dhe të transformonte krizat në një realitet të tolerueshëm, siç ndodhi me çështjen iraniane ose konfliktin palestinez.
Kjo pakujdesi, sipas autorit, “i kushtoi Izraelit dhjetra të vrarë e marrë peng, me pasojat që vazhdojnë dy vjet më vonë, politikisht, moralisht dhe shoqërisht”.
Paralajmërim për një tjetër disfatë
Dy vjet pas luftës, Ashkenazi beson se Izraeli ka nevojë jo vetëm për një riorganizim ushtarak, por edhe për një ripërtëritje gjithëpërfshirëse të shtetit dhe mendjes kolektive.
Ushtria, thotë ai, “duhet të përgatitet për çdo surprizë nga çdo front: nga veriu, jugu, lindja dhe madje edhe nga brenda“, por deri më tani “nuk ka arritur atje”. Sa i përket shoqërisë izraelite, ajo duhet “të ndalojë së ndjekuri udhëheqjen boshe dhe të kotë dhe të bëjë pyetje të vështira në vend që të përsërisë slogane”.
Ashkenazi i referohet historisë së Hans Christian Andersen “Rrobat e reja të Perandorit” si një simbol të vetëmashtrimit kolektiv. Ashtu siç populli besonte se mbreti mbante një veshje të padukshme, izraelitët besonin se vendi i tyre ishte imun ndaj surprizave”. Por e vërteta u zbulua në mëngjesin e 7 tetorit.
Ndërsa qeveria izraelite vazhdon të flasë për “fitoren e afërt”, analisti ushtarak beson se fitorja e vërtetë tani qëndron në vetëdije. Pavarësisht bllokadës dhe shkatërrimit, Hamasi “ka arritur të fitojë opinionin publik global në anën e tij”, siç dëshmohet nga demonstratat dhe flamujt palestinezë në Evropë dhe kryeqytetet perëndimore. Sa i përket Izraelit, ai ka hyrë në një fazë të paparë të izolimit ndërkombëtar, siç dëshmohet nga qëndrimi i Kombeve të Bashkuara dhe njohja në rritje e Shtetit të Palestinës.
Ashkenazi përfundon se “Hamasi fitoi në minutat e para të luftës” dhe se aftësia e tij për t’i bërë ballë një makinerie masive ushtarake për dy vjet të plota konfirmon se Izraeli ka “humbur avantazhin e tij parandalues” dhe po përballet me një dilemë ekzistenciale që nuk mund të zgjidhet vetëm me forcë.
Duke përfunduar artikullin e tij, analisti ushtarak lëshon një paralajmërim të ashpër: Nëse Izraeli nuk ndërmerr një rishikim rrënjësor, një mëngjes do të zgjohet me një 7 tetor të ri, edhe më tragjik se ai që ndodhi në vitin 2023.
“Pastaj,” thotë ai, “mëngjesi i 7 tetorit do të duket vetëm një prelud për një katastrofë edhe më të madhe, ashtu si tronditja e 6 tetorit 1973, eklipsoi gjithçka që i parapriu.”
Ashkenazi bën thirrje për atë që ai e quan një “rregullim të përgjithshëm” të konceptit të fuqisë së Izraelit, në mënyrë që të mos kufizohet vetëm në supremacinë ushtarake, por të shtrihet në fleksibilitetin politik dhe shoqëror dhe aftësinë për vetëkuptim. Fuqia nuk është në numrin e raketave ose saktësinë e bombave, por në “aftësinë për të parë të vërtetën përpara se ajo të imponohet me gjak”.
Për këtë qëllim, ai e përfundon artikullin e tij duke thënë: “Po, mund të kemi tankun më të fuqishëm, aeroplanin më të mirë dhe raketën më të saktë, por nëse nuk e kuptojmë se si të ndërtojmë një forcë të bazuar në vetëdije dhe përgjegjësi, do ta gjejmë veten duke përsëritur të njëjtin gabim. Dhe nëse nuk zgjohemi, një 7 tetor tjetër do të vijë në mënyrë të pashmangshme.” /tesheshi
