Në mënyrë që t’i mbrojë trupat e veta nga rreziku, ushtria izraelite ka përdorur një praktikë të ndaluar rreptësishtë nga e drejta ndërkombëtare. Edhe pse Izraeli për kohë të gjatë ka akuzuar Hamasin se po i përdor civilët në Gaza si mburoja njerëzore, ushtarët izraelitë kanë përdorur këtë praktikë me palestinezë të arrestuar, për të pastruar territorin nga kurthet ose militantë nëpër shtëpi, tunele dhe në vende të rrezikshme
Ushtria izraelite ka detyruar palestinezët të futen në shtëpi që potencialisht mund të jenë gracka dhe nëpër tunele në Gaza, për ta shmangur rrezikimin e trupave të veta, sipas një ushtari të Forcave të Mbrojtjes së Izraelit (IDF) dhe pesë ish-të burgosurve që kanë thënë se kanë qenë viktima të kësaj praktike.
Ushtari, që ka thënë se njësia e tij ka mbajtur dy të burgosur palestinezë për arsyen eksplicite të përdorimit të tyre si mburojë njerëzore, për t’i hetuar vendet e rrezikshme, ka thënë se praktika është përdorur në mesin e njësive izraelite në Gaza.
“Ne u kemi thënë atyre të futen në ndërtesë para nesh”, ka shpjeguar ai. “Nëse ka pasur ndonjë kurth, ata do të shpërthenin dhe ne jo”.
Ishte aq e zakonshme në ushtrinë izraelite, saqë ka edhe emër: “Protokolli mushkonjë”.
Shkalla dhe shtrirja e saktë e praktikës nga ushtria izraelite nuk janë të njohura. Por dëshmitë nga ushtari dhe pesë civilët tregojnë se kjo praktikë ka qenë e përhapur përgjatë territorit: në Gazën veriore, qytetin e Gazës, Khan Younis dhe Rafah.
Ushtari ka shpjeguar se, në fillim, njësia e tij, që në atë kohë ishte në Gazën veriore, ka përdorur procedura të standardizuara, para se të futeshin në objektet e dyshimta: duke dërguar një qen, ose duke bërë një vrimë përmes predhave të tankeve ose buldozerëve të blinduar.
Por në një ditë të kësaj pranvere, ushtari ka thënë se një oficer i inteligjencës është shfaqur me dy të ndaluar palestinezë – një djalë 16-vjeçar dhe një burrë 20-vjeçar – dhe u ka thënë trupave t’i përdorin si mburoja njerëzore, para se të futeshin në ndërtesë. Oficeri i inteligjencës ka pretenduar se ata kanë lidhje me grupin militant, Hamas.
Kur është pyetur për praktikën, ushtari ka thënë se njëri nga komandantët e tij i ka thënë, “Është më mirë që një palestinezë të shpërthejë, e jo ushtarët tanë”.
“Është mjaft tronditëse, por pas disa muajve në Gaza, ti fillon të mos mendosh qartë”, ka thënë ushtari. “Vetëm ndihesh i lodhur. Sigurisht, preferoj që ushtarët e mi të jetojnë. Por, e di, nuk është mënyra se si funksionon bota”.
Ushtari ka thënë se ai dhe bashkëluftëtarët e tij kanë refuzuar ta kryejnë këtë praktikë pas dy ditëve dhe se i kanë thënë komandantit të lartë për këtë gjë. Komandanti i tyre, i cili në fillim u ka thënë të mos “mendojnë për të drejtën ndërkombëtare”, ka thënë se jetët e tyre ishin “më të rëndësishme”, por në fund i është dorëzuar kërkesës, duke i liruar kështu dy palestinezët, ka thënë ushtari.
Fakti që ata janë liruar, ka thënë ai, ia ka bërë të qartë se ata nuk kishin lidhje me Hamasin, e “se nuk ishin terroristë”.
Dy civilë të përdorur si mburojë njerëzore rrinë të ulur, me sy dhe duar të lidhura Foto: CNN
CNN-i ka rënë në kontakt me ushtarin përmes “Breaking the Silence”, organizatë që ofron një forum ku ushtarët izraelitë mund t’i verifikojnë dhe të flasin për dëshmitë e tyre.
“Breaking the Silence” i ka dhënë CNN-it tri fotografi, ku shihet Ushtria izraelite duke i përdorur palestinezët si mburoja njerëzore në Gaza. E para fotografi e tmerrshme tregon dy ushtarë izraelitë duke përdorur një civil në një zonë të shkatërruar në Gazën veriore. Në të dytën, dy civilë të përdorur si mburojë njerëzore rrinë të ulur, me sy dhe duar të lidhura. E treta tregon një ushtar izraelit duke i bërë roje një civili të lidhur.
Në një deklaratë, Ushtria izraelite ka thënë: “Direktivat dhe udhëzimet e IDF-së ndalojnë rreptësishtë përdorimin e civilëve të arrestuar të Gazës për operacione ushtarake. Protokollet dhe udhëzimet përkatëse u qartësohen ushtarëve në terren në mënyrë rutinore gjatë konfliktit”.
E drejta ndërkombëtare ndalon përdorimin e civilëve për të kryer aktivitete ushtarake, ose t’i përfshijë detyrimisht civilët në operacione ushtarake. Gjykata Supreme e Izraelit e ka ndaluar praktikën në vitin 2005, pasi grupet e të drejtave janë ankuar për përdorimin e civilëve palestinezë nga ushtria, për t’i rrëzuar dyert e militantëve të dyshuar në Bregun Perëndimor të pushtuar. Gjykatësi, Aharon Barak në atë kohë e ka quajtur praktikën “mizore dhe barbare”.
Izraeli për kohë të gjatë e ka akuzuar Hamasin se përdorë civilët në Gaza si mburoja njerëzore, duke e shfrytëzuar infrastrukturën civile për qëllime ushtarake – akuza që Hamasi i ka mohuar. Ka prova të shumta për këtë: armë të gjetura brenda shtëpive, tunele të gërmuara poshtë lagjeve banimi dhe raketa të lëshuara nga këto lagje.
Ushtria izraelite shpesh i citon këto praktika kur e fajëson Hamasin për numrin e lartë të viktimave civile në Gaza, ku Izraeli ka lëshuar bomba në të njëjtat zona banimi. Sulmet izraelite kanë vrarë më shumë se 42 mijë palestinezë në Gaza që nga tetori i vitit të kaluar, sipas Ministrisë së Shëndetësisë së Gazas. Organizata e Kombeve të Bashkuara thotë se shumica e të vrarëve janë civilë.
“Ne kemi parë Hamasin duke përdorur palestinezë si mburoja njerëzore”, ka thënë ushtari. “Por, për mua është më e dhimbshme kur e shoh ushtrinë time duke e praktikuar të njëjtën gjë. IDF-ja nuk duhet t’i përdorë praktikat e organizatave terroriste”.
“Protokolli mushkonjë”
Dëshmitë nga intervistat me pesë ish-të burgosurit palestinezë në Gaza përputhen me ato të ushtarit. Të gjithë kanë përshkruar se janë kapur nga trupat izraelite dhe janë detyruar të futen në vende të rrezikshme, duke e prirë ushtrinë.
Sulmet ajrore izraelite më herët këtë vit e kanë detyruar 20-vjeçarin Mohammad Saad të largohet nga shtëpia e tij në Jabalia, në Gazën veriore. Nga shtëpia e tij e improvizuar afër Khan Younisit, me batanije të varura në dërrasa, Saadi ka shpjeguar se është marrë nga ushtria izraelite afër Rafahut, teksa përpiqej të siguronte ushqim nga ndihmat për të dhe vëllezërit e tij më të vegjël.
Dy ushtarë duke përdorur një civil në një zonë të shkatërruar në Gazën veriore Foto: CNN
“Ushtria na ka futur në një xhip dhe na kanë dërguar jashtë Rafahut në një kamp ushtarak”, ka thënë ai, duke shtuar se është mbajtur atje për 47 ditë dhe se gjatë asaj kohe është përdorur për misione zbulimi, në mënyrë që ushtarët izraelitë t’i shmangen rrezikut.
“Na vishnin me uniforma të ushtrisë, na vendosnin kamera dhe na jepnin një prerës të metalit”, ka thënë ai. “Na urdhëronin të bënim gjëra si, ‘lëvize këtë tepih’, duke na thënë se po kërkonin për tunele. ‘Filmo poshtë shkallëve’, thoshin. Nëse gjenin diçka, na thoshin ta nxirrnim jashtë. Për shembull, na kërkonin t’i hiqnim gjërat nga shtëpia, të pastrojmë, të lëvizim divanet, ta hapim frigoriferin dhe dollapët”.
Ushtarët kanë qenë të tmerruar, ka shpjeguar ai, nga eksplozivët e fshehur.
“Zakonisht jam veshur me uniformë të ushtrisë, por për misionin final më kanë dërguar me rroba të civilëve”, ka thënë Saadi. “Ne kemi shkuar në një lokacion dhe më thanë se duhej ta filmoja një tank të braktisur nga Ushtria izraelite. Isha i tmerruar dhe i frikësuar ta filmoja, prandaj më goditën në shpinë me mbajtësin e armës”.
Përdorimi edhe i të miturve
Plumba janë dëgjuar, teksa i është afruar tankut dhe Saasi ka thënë se është qëlluar me plumb. Fatmirësisht, ai ka mbijetuar dhe është dërguar në qendrën mjekësore “Soroka”, në Izrael. Kur është intervistuar nga CNN-i dy javë më vonë në Khan Younis, ai e ka ngritur bluzën për ta treguar plagën ku e ka goditur plumbi në shpinë.
Jo të gjithë palestinezët e përdorur kanë qenë të rritur. 17-vjeçari Mohammad Shbeir, ka thënë se është marrë peng nga ushtarët izraelitë, pasi ia kanë vrarë babanë dhe motrën gjatë bastisjes së shtëpisë së tyre në Khan Younis.
“M’i kanë vendosur prangat dhe më kanë zhveshur, duke më lënë me të brendshme”, ka thënë ai. “Ata më kanë përdorur si mburojë njerëzore, duke më dërguar në shtëpi të shembura, e në vende që mund të jenë të rrezikshme ose të kenë mina”.
Doktori 59-vjeçar, Yahya Khalil Al-Kayali, si shumë të tjerë, është zhvendosur disa herë, pasi është detyruar të largohej nga shtëpia e tij në qytetin e Gazës. Ai në fund e ka gjetur veten duke jetuar afër spitalit “Al Shifa”, një nga komplekset më të mëdha mjekësore e Gazës, duke iu bashkuar kështu mijëra civilëve të zhvendosur që janë strehuar atje.
Në mars ushtria izraelite e ka bastisur kompleksin mjekësor për herë të tretë, duke pretenduar se Hamasi është duke e përdorur si qendër komanduese – akuzë e mohuar nga Hamasi. Një numër i madh i burrave janë marrë në bastisjen dyjavore, e cila e ka lënë spitalin të shkatërruar dhe në pamundësi të operojë. Al-Kayali ishte në mesin e tyre.
“Lideri i këtij grupi, ushtari, më tha të afrohesha”, tregon Al-Kayali nga zona e Mawasit në Khan Younis, afër një kampi me tenda pranë detit. “Ai më fliste në gjuhën angleze. Dhe më ka thënë të dal jashtë ndërtesës për të gjetur vrima ose tunele nëntokë”.
Në mesin e një radhe të ndërtesave, në mënyrë të përsëritur, ushtarët i kanë thënë Al-Kayalit të futet në çdo dhomë të apartamentit dhe të kërkojë për militantë ose gracka. Gjylet e topave të tankeve izraelite ishin gati për të qëlluar, ka thënë ai, nëse shfaqeshin luftëtarët e Hamasit.
“Kam menduar se do të vritesha ose do të vdisja brenda disa minutave”, ka thënë ai. “Isha duke menduar për familjen time. Sepse nuk ka kohë për të menduar për gjëra të tjera. Por, gjithashtu isha i shqetësuar për fëmijët e mi, sepse fëmijët dhe familja ime ishin në një ndërtesë”.
Për lehtësimin e tij, ndërtesat ishin të boshatisura dhe ai u lirua. Në fund, ka thënë ai, është detyruar të kontrollojë rreth 80 apartamente.
Të gjithë palestinezët e intervistuar nga CNN-i janë liruar në fund, pasi janë përdorur si mburoja njerëzore dhe ushtari ka thënë se të ndaluarit nga njësia e tij janë lënë të lirë gjithashtu.
Por, pasi ushtari është larguar nga Gaza, ai ka thënë se bashkëluftëtarët e tij i kanë thënë se i ashtuquajturi “protokolli mushkonjë”, është rikthyer në njësinë e tij.
“Ushtarët e mi që refuzuan në fillim iu kthyen përdorimit të kësaj praktike”, ka thënë ai. “Ata nuk e kanë më fuqinë që e kishin në fillim”.
Përktheu: Latra Gashi /koha.net
