Të gjithë kemi metale toksike në trup, përfshirë arsenikun dhe plumbin, nga ekspozimi përmes ushqimit, ajrit dhe ujit. Pra, pse të mos përdorim trajtime për t’i larguar, ose “keluar”, ato?
Ndërsa këto metale shkaktojnë dëme në nivele të larta, “të kesh një sasi të vogël fare është çmimi për të jetuar në Tokë,” thotë toksikologu Adam Blumenberg nga Universiteti i Kolumbias.
Terapia e kelimit trajton me sukses njerëzit me nivele shumë të larta metalike, megjithëse ka rreziqe.
Megjithatë, disa rrethe të mjekësisë alternative e kanë bërë të njohur përdorimin e saj për nivele të ulëta ose mesatare, duke pretenduar se përmirëson simptoma si dhimbjet e kokës ose parandalon autizmin dhe alzheimerin.
Këto ide nuk janë mbështetur nga kërkimet shkencore.
Kur shkencëtarët e kanë studiuar terapinë e kelimit për kushte të caktuara, rezultatet kanë qenë të paqarta ose të pamjaftueshme.
Në disa raste, heqja e metaleve ka qenë madje e dëmshme,studiues që po shqyrtonin alzheimerin në fazat e hershme raportuan këtë vit se nivelet e hekurit ranë, por përkeqësimi mendor u përshpejtua.
Blumenberg thotë se toksiciteti i vërtetë nga metalet e rënda është jashtëzakonisht i rrallë.
“Njerëzit dëgjojnë diçka frikësuese si ‘kam plumb në trup’, por kjo bëhet e rëndësishme nga aspekti mjekësor vetëm kur sasia tejkalon një prag të caktuar shumë të lartë.”
Nivelet e larta të metaleve të rënda shkaktojnë disa sëmundje
Metalet e rënda përfshijnë elemente toksike si plumbi, kadmiumi dhe merkuri, si edhe elemente që trupi i kërkon në sasi të vogla, si hekuri dhe magnezi.
Sasitë e tepërta mund të ndikojnë në sëmundjet e zemrës. Nivelet e larta të kadmiumit, kobaltit ose plumbit në urinë lidhen me rritje të rrezikut për kancer.
Merkuri i përqendruar dëmton shëndetin hormonal dhe riprodhues.
Plumbi është përgjegjës për mbi 700 milionë pika IQ të humbura tek fëmijët në mbarë botën dhe ka kontribuar në gjysmë miliardi vdekje nga sëmundjet e zemrës në vitin 2019.
Megjithatë, metalet e rrezikshme janë relativisht të rralla në SHBA.
Sipas të dhënave të vitit 2023, nivelet mesatare të kadmiumit dhe plumbit në gjakun e amerikanëve janë shumë më poshtë kufijve toksikë, rreth gjysma e atyre të 25 viteve më parë. Edhe nivelet e merkurit kanë rënë.
Çfarë është saktësisht terapia e kelimit dhe kush përfiton prej saj?
Një kelues është çdo përbërje që tërheq dhe lidhet me jonet metalike në trup, duke qëndruar e bashkuar me to ndërsa nxirren përmes urinës.
Barnat keluese janë trajtime të vlefshme për helmimin nga metalet, zakonisht për fëmijë të vegjël të ekspozuar ndaj plumbit në bojë ose tuba uji, punëtorë që thithin metale në fabrika, ose persona me sëmundje si sëmundja e Uillsonit.
Por trajtimet mbartin rrezik: keluesit nuk bëjnë dallim, prandaj largojnë edhe metale që trupi i ka të nevojshme, si zinku. Janë regjistruar edhe vdekje kur barnat janë infuzuar shumë shpejt.
Ky rrezik ia vlen vetëm kur përfitimet janë të qarta.
Këto trajtime përdoren rrallë; vetëm shtatë në çdo 100,000 fëmijë në SHBA kanë nivele të plumbit aq të larta sa të kërkojnë kelim.
Ndërsa kelimi për nivele të ulëta është përgjithësisht i paefektshëm, heqja e plumbit nga gjaku i fëmijëve me nivele lehtësisht të ngritura nuk përmirëson as të nxënit e as sjelljen.
Prova të kufizuara për përdorime të tjera
Shumica e barnave keluese kërkojnë recetë, por disa produkte shiten lirshëm nëpër dyqane. FDA paralajmëroi në vitin 2016 se këto versione pa recetë nuk janë provuar efektive dhe mund të jenë të rrezikshme.
Njerëzit me nivele të ulëta ose mesatare të metaleve përfitojnë më shumë duke eliminuar burimin e ekspozimit.
Vetëm kur simptomat lidhen drejtpërdrejt me analiza laboratorike që tregojnë nivele shumë të larta, duhet konsideruar kelimi.
Bazuar në provat aktuale, askush nuk duhet të përdorë terapi kelimi për të parandaluar sëmundje kronike në të ardhmen.
