Urthi, ndjesia e djegies në kraharor e shkaktuar nga kthimi i acidit të stomakut në ezofag, është problem i shpeshtë dhe i pakëndshëm, sidomos pas vakteve të yndyrshme ose të bollshme
Prej shekujsh njerëzit kanë kërkuar zgjidhje të shpejta, dhe një nga metodat më të zakonshme shtëpiake që shkakton më së shumti diskutime është qumështi.
Kjo pije është përdorur tradicionalisht për lehtësim të menjëhershëm të urthit, dhe shumë njerëz edhe sot e shohin si zgjedhje të parë kur shfaqet djegia. Megjithatë, efekti i qumështit nuk është aq i thjeshtë: tek disa sjell lehtësim të vërtetë, por tek të tjerët mund të përkeqësojë simptomat, prandaj mendimet për efikasitetin e tij janë të ndryshme.
A ndihmon qumështi kundër urthit?
Qumështi dhe produktet e tij janë burim i shkëlqyer i kalciumit. Shumë antacide të zakonshme përmbajnë karbonat kalciumi, i cili neutralizon aciditetin e tepërt në stomak. Për këtë arsye, kalciumi në qumësht mund të ketë efekt të ngjashëm dhe të ndihmojë në uljen e ndjesisë së djegies në kraharor.
Studimet kanë treguar se njerëzit me mungesë të kalciumit mund të kenë rrezik më të lartë për zhvillimin e ezofagitit refleksiv, inflamacion i ezofagut i shkaktuar nga acidi i stomakut. Po ashtu, një marrje më e lartë e kalciumit mund të ulë rrezikun e shfaqjes së refluksit. Megjithatë, qumështi përmban edhe lëndë të tjera ushqyese, si proteina dhe yndyra, të cilat mund të ndikojnë në mënyrë të ndryshme te simptomat.
Një studim tregoi se personat që konsumonin sasinë më të ulët të qumështit dhe produkteve të tij kishin gjasat më të mëdha për zhvillimin e GERB-it. Kjo mund të sugjerojë një efekt mbrojtës të qumështit kundër urthit, por nuk vërteton marrëdhënie të drejtpërdrejtë shkak-pasojë. Rezultatet mund të ndikohen nga shumë faktorë të tjerë, prandaj nevojiten më shumë kërkime që lidhja të kuptohet më qartë.
A mund ta përkeqësojë qumështi urthin?
Ndikimi i produkteve të qumështit në urth ende nuk është plotësisht i sqaruar. Disa studime tregojnë benefite të mundshme, të tjerat nuk gjejnë asnjë efekt, madje disa sinjalizojnë përkeqësim të simptomave. Diferencat mund të burojnë nga mënyrat e ndryshme të të ushqyerit, metodat e studimit ose reagimet individuale të organizmit.
Një studim i vitit 2022 krahasoi persona që konsumonin pak qumësht të skremuar me ata që përdornin më shumë produkte me pak yndyrë apo të plotë, dhe nuk gjeti ndryshime në simptomat e GERB-it. Po ashtu, një studim i vitit 2020 me gati 50.000 gra tregoi se kafeja, çaji dhe pijet e gazuara rrisin rrezikun e refluksit, ndërsa qumështi, uji dhe lëngjet e thjeshta nuk patën ndikim negativ.
Nga ana tjetër, kërkime të vitit 2017 treguan se qumështi mund të shkaktojë më shumë episode aciditeti dhe refluksi, veçanërisht qumështi i plotë. Kjo lidhet me yndyrën: yndyrat rrisin prodhimin e acidit të stomakut dhe ngadalësojnë tretjen, duke rritur gjasat që acidi të kthehet në ezofag. Prandaj disa njerëz mendojnë se qumështi i skremuar mund të ketë efekt ndryshe nga qumështi i plotë. Megjithatë, reagimet janë individuale – më e mira është të provoni qumësht të plotë, me pak yndyrë dhe të skremuar për të parë se cili ju përshtatet.
Alternativa ushqimore për urth
Nëse qumështi ju shkakton simptoma, kalimi te qumështi pa yndyrë ose te alternativat bimore mund të ndihmojë, duke pasur parasysh se qumështi bimor zakonisht përmban më pak kalcium, përveç rasteve kur janë të fortifikuara. Një studim tregoi se konsumimi i shtuar i bishtajoreve, arrave dhe farave mund të ulë shpeshtësinë e simptomave të GERB-it.
Ushqimet ndikojnë në simptoma në mënyra të ndryshme:
• Ushqime jo të djegshme – ushqimet pikante mund të irritojnë mukozën e stomakut dhe ezofagut. Zgjedhja e vakteve më të buta dhe përdorimi i më pak erëzave mund të reduktojë djegien.
• Pije jo acidike dhe jo të gazuara – si uji ose lëngjet më pak acidike. Pijet e gazuara dhe ato shumë acidike rrisin presionin në stomak dhe relaksojnë sfinkterin e ezofagut.
• Ushqime të pakta në yndyrë – yndyrat rrisin prodhimin e acidit dhe ngadalësojnë tretjen, çka rrit rrezikun e refluksit.
• Ushqime me pak karbohidrate të rafinuara – disa karbohidrate (si niseshtja dhe sheqeri) mund ta përkeqësojnë urthin, ndërsa fibrat, sidomos fibrat e tretshme, lidhen me përmirësim të simptomave.
Mënyra të tjera për të ulur urthin
Shfaqja e urthit ndikohet nga shumë faktorë. Ndryshimet në stilin e jetesës dhe disa barna mund të sjellin lehtësim:
• Ngritja e shtratit gjatë gjumit – ndihmon në parandalimin e refluksit gjatë natës.
• Vaktet më herët në mbrëmje – stomaku ka më shumë kohë të tresë ushqimin para gjumit.
• Porcione më të vogla – shmangin mbingarkimin e stomakut dhe uljen e presionit.
• Përdorimi i barnave pa recetë për GERB – gjithmonë sipas udhëzimit; përdorimi i tepruar mund të shkaktojë efekte anësore si dhimbje koke, nauze, diarre ose kapsllëk.
• Kufizimi i pijeve të gazuara, kafesë dhe çajit – sidomos çaji i mentës, i cili mund të rrisë rrezikun e refluksit.
• Mbajtja e peshës së shëndetshme – ul presionin mbi stomak dhe zvogëlon simptomat.
Refluksi i rastësishëm mund t’i ndodhë kujtdo. Por nëse simptomat shfaqen shpesh ose përkeqësohen, rekomandohet vizitë tek mjeku.
