Unë dhe gruaja ime jemi psikanalistë me një interes të veçantë në trajnimin e terapistëve në Kinë. Ky vend na ka dhënë një mundësi për të mësuar rreth kulturës kineze dhe pacientëve kinezë gjatë 15 viteve të fundit.
Së fundmi kemi marrë pjesë në një simpozium me temë “Zemra që mendon”, mbajtur në Muzeun e Frojdit në Londër (dhe i disponueshëm në internet). Së bashku, ne prezantuam një temë që është shfaqur si një mënyrë e re e të menduarit për depresionin tek pacientët e rinj kinezë: Sëmundja e zemrës së zbrazët.
Profesor Xu Kaiwen, nënkryetar i qendrës së edukimit dhe këshillimit të shëndetit mendor në Universitetin e Pekinit të renditur më lart në Kinë, përshkroi për herë të parë sëmundjen e zemrës boshe në një konferencë arsimore në vitin 2016. Ajo u përket studentëve që kanë arritur të fitojnë pranohen në universitetet elitare, por mbërrijnë atje me “zemra bosh”, duke mos ndjerë asnjë kuptim në jetën e tyre.
Shumë studentë kinezë tregojnë një përkushtim vetëm ndaj përpjekjeve të tyre akademike. Ata kundërshtojnë interesa të tjera, duke kufizuar aktivitetet e kohës së lirë dhe madje edhe miqësitë. Nëpërmjet përpjekjeve të tyre, ata arrijnë majat e suksesit: pikërisht atë që prindërit e tyre donin për ta.
Por tani ata përballen me një pyetje që nuk gjendet në asnjë provim: Pse ka rëndësi e gjithë kjo?
Për shumë nga këta studentë kinezë me arritje të larta – sipas një vlerësimi, më shumë se 40% – fitorja është boshe. Ata ndjejnë një ndjenjë kotësie të brendshme: një zbrazëti për jetën dhe arritjet e tyre. Imagjinoni të jeni kaq i ri, kaq punëtor – dhe kaq i mundur.
Përgjigja ndaj këtij hulumtimi paraprak ka qenë gjerësisht konfirmuese. Një student anonim shkruan:
“Unë jam një anëtar i 40%, dhe ndoshta edhe më i ashpër … Në fakt, kam menduar t’i jap fund jetës sime më shumë se një herë.” (Fu, 2016)
Një studente e psikoterapisë mendon se nuk është vetëm zemra, por një rast i një “uni të zbrazët” sepse këta të rinj në thelb nuk e dinë se kush janë. Ndjenja të tilla po rriten me shpejtësi më të zakonshme, veçanërisht që nga fillimi i pandemisë.
Është e zakonshme që adoleshentët dhe të rinjtë, me aftësinë e tyre të sapo fituar për të menduar abstrakt dhe simbolik, të bëjnë pyetje të mëdha për kuptimin e jetës; për të kërkuar atë kuptim dhe për të frikësuar kompleksitetin e botës. Ankthi i adoleshentëve nuk është asgjë e re.
Sëmundja e zemrës bosh, përkundrazi, është diçka më shumë. Ai nuk përshtatet në sferën e ekzistencializmit normal adoleshent, por më tepër në një vazhdimësi që përfshin ankthin kronik, shpesh dobësues, si dhe depresionin dhe idetë e shpeshta për vetëvrasje.
Në një nivel më të gjerë shoqëror, sëmundja e zemrës së zbrazët është produkt i shumë ambicjeve dhe përgjegjësisë së tepërt për të ardhmen e familjeve të këtyre të rinjve.
Në cilësinë klinike, unë dhe gruaja ime kemi parë shumë të rinj që ndihen të dëshpëruar dhe të paaftë për të kënaqur kërkesat e prindërve të tyre. Një nga pacientët tanë, një vajzë 14-vjeçare, krijoi një klub vetëvrasjeje. “Vdekja nuk ka rëndësi,” na tha ajo.
Një tjetër vajzë 14-vjeçare, babai i së cilës ishte alkoolik dhe nëna tmerrësisht në depresion, dëgjonte zëra halucinacione. E diagnostifikuar si psikotike, ajo e la shkollën, duke pretenduar se mund të mbështeste nënën, e cila duhet të linte babanë e saj. Zërat rezultuan të ishin zëra të prindërve të saj që po debatonin dhe aspak psikotikë: Thjesht konflikti i prindërve i kumbonte në kokë. Preokupimi i saj po e konsumonte (Scharff, 2021).
Sëmundja e zemrës së zbrazët: Një kontekst historik
Baudelaire, në poezinë e tij të famshme të shekullit të 19-të “Fleur de Mal”, përshkroi një ndjenjë zbrazëtie të varfër, të kapur nga imazhi i një mbreti të një toke të pasur ku bie shi gjatë gjithë kohës dhe që ka një ndjenjë mpirjeje dhe vdekjeje të brendshme.
Andre Green (1999) shkroi për “nënën e vdekur” brenda shumë pacientëve të dëshpëruar dhe bosh. Kompleksi i tij i nënës së vdekur ofron një shpjegim psikoanalitik për një zbrazëti të brendshme të ndërthurur me tmerrin ekzistencial që u përshkrua gjithashtu në psikiatrinë ekzistenciale të shekullit të 20-të.
Në Kinë sot, me pritshmëritë e saj sociale që ndryshojnë me shpejtësi, mund të shohim se si individët ndihen të përjashtuar dhe të lënë pas, edhe pse ngjisin shkallët e suksesit. Por ky nuk është aq i ndryshëm nga fati i shumë prej të rinjve të tjerë nëpër botë, të cilët humbasin në festa me alkool – në një përpjekje të dëshpëruar për të mbuluar një ndjenjë të brendshme të pakuptimësisë dhe frikës për të ardhmen.
